Urazy zębów mlecznych to częsty problem u dzieci, szczególnie w wieku przedszkolnym, gdy ruchliwość i ciekawość otaczającego świata sprzyjają wypadkom. Zęby mleczne są bardziej podatne na urazy ze względu na delikatniejszą strukturę i płytsze osadzenie w dziąsłach w porównaniu do zębów stałych. Warto wiedzieć, jak reagować w takich sytuacjach, by zminimalizować ryzyko dalszych komplikacji i wspomóc zdrowy rozwój uzębienia dziecka.

Czym są urazy zębów mlecznych i ich rodzaje

Urazy zębów mlecznych to uszkodzenia wynikające z urazów mechanicznych, które mogą obejmować złamanie, przemieszczenie lub całkowitą utratę zęba. Mogą mieć wpływ nie tylko na mleczaki, ale także na rozwój zębów stałych. 

W zależności od intensywności uderzenia i miejsca mogą być różnego rodzaju urazy i ich konsekwencje. Możemy podzielić je na kilka głównych kategorii:

• złamania korony – to najczęstszy rodzaj urazu, gdzie dochodzi do uszkodzenia widocznej części zęba. Złamania mogą być powierzchowne lub sięgać głębszych warstw, co wymaga specjalistycznego leczenia
• zwichnięcia, czyli przemieszczenia, mogą być częściowe (ząb jest luźny) lub całkowite (ząb wypada z zębodołu) 
• nadmierne ruszanie się zęba – może wystąpić po uderzeniu, nawet jeśli ząb nie został widocznie uszkodzony
• urazy dziąseł i tkanek miękkich – obejmują krwawienie, siniaki oraz uszkodzenia dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej, które często towarzyszą urazom zęba.

Kiedy najczęściej do nich dochodzi? 

Urazy zębów mlecznych najczęściej zdarzają się u dzieci w wieku od 1 do 4 lat. W tym okresie dzieci uczą się chodzić, biegać i eksplorować otoczenie, co zwiększa ryzyko upadków i uderzeń. 

Ząbki przednie, czyli jedynki i dwójki, są najbardziej narażone na urazy, gdyż znajdują się w najbardziej wysuniętej części jamy ustnej. Do tego mleczaki są bardziej podatne na urazy ze względu na delikatniejszą strukturę i płytsze osadzenie w dziąsłach w porównaniu do zębów stałych.

Choć z wiekiem ryzyko urazów jest mniejsze, ważne aby nie bagatalizować każdego złamania, czy pęnięcia zęba. A jak najlepiej postąpić w takiej sytuacji?

Po pierwsze zachowaj spokój! Dziecko może być przestraszone, więc ważne jest, aby go uspokoić. Po drugie – skontroluj uraz – jeśli doszło do krwawienia, delikatnie przyłóż wilgotny, czysty gazik lub chusteczkę. Unikaj dotykania uszkodzonego zęba, aby nie pogłębiać urazu. 

Następnie sprawdź ruchomość zęba. Jeśli ząb jest luźny lub przemieszcza się, konieczna może być natychmiastowa konsultacja stomatologiczna. Poszukaj też oznak uszkodzeń tkanek miękkich, jak siniaki czy krwawienie dziąseł, które również wymagają uwagi.

Nawet jeśli uraz wydaje się niegroźny, warto odwiedzić stomatologa. Specjalista oceni stopień uszkodzenia i wskaże, czy ząb wymaga leczenia, obserwacji czy też innej interwencji.

Leczenie urazów zębów mlecznych

Zanim przejdziemy do omówienia tego tematu – najważniejsze. O zęby mleczne należy dbać tak samo jak o zęby stałe. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule “Jak dbać o zęby mleczne u dzieci i dlaczego to takie ważne”.

Wracając do tematu. Leczenie urazów zębów mlecznych zależy od ich rodzaju i rozległości. Niewielkie złamania często wymagają jedynie wygładzenia ostrych krawędzi zęba lub nałożenia kompozytu, który zabezpieczy ząb przed dalszymi uszkodzeniami.

W przypadku zwichnięć lub ruchomości może być konieczność ponownego umieszczenia zęba na miejscu, a czasem nawet usunięcia. Przypominamy, że to zawsze jest ostatecznością “Usunięcie zęba mlecznego, kiedy jest to konieczność”.  

Natomiast urazy dziąseł i tkanek miękkich zwykle nie wymagają intensywnego leczenia, jednak higiena jamy ustnej jest kluczowa, by zapobiec infekcjom.

Na koniec, przypominamy – wczesna konsultacja stomatologiczna pozwala ocenić skalę urazu i dostosować leczenie. Pamiętaj, brak zęba, zarówno mlecznego jak i stałego ma poważne konsekwencje. O nich więcej przeczytasz w naszym artykule “Brak zęba – kiedy trzeba uzupełnić lukę po wyrwanym zębie”.